Thái cực
lưỡng phân sanh âm dương, sanh
sóng vòng chuyển tải âm dương.
Mỗi lần lưõng phân, Thái cực
sanh một sóng vòng từ bên trong
đẩy vòng sanh trước nó ra bên
ngoài, giống như khi ném một hòn
sỏi xuống mặt hồ làm phát sanh
vô số sóng nước từ tâm chấn lan
ra, kể được 1. 2. 3. 4. 5. 6 .
7. . . . .
vệt trắng biểu tương
dương
vệt đen biểu tượng âm
Số lượng
âm dương chuyển tải trên vòng là
khác nhau. Vòng 1 chở [ 1
dương 1 âm ]. Vòng 2 chở
[ 2
dương 2 âm ]. Vòng 3 chở
[ 4
dương 4 âm ]. Vòng 4 chở
[ 8
dương 8 âm ]. Vòng 5 chở
[ 16
dương 16 âm ]. Vòng 6 chở
[ 32 dương 32 âm ]. Để tính số lượng
Q âm dương chuyên tải trên vòng
thứ n có thể dùng công
thức :
Q =
2n
n
=
1
:
Q
=
2
n
=
2
:
Q
=
4
n
=
3
:
Q
=
8
n
=
4
:
Q
=
16
n
=
5
:
Q
=
32
n
=
6
:
Q
=
64
Thái
cực lưỡng phân liên tục không
ngừng, có thể phân ra nhiều qúa
trình liên tiếp I . II.
III. IV. V.
VI. VII.. .
Ứng với từng qúa trình lưỡng
phân nêu trên, mặt vòng Thái cực
bị chia thành 2, thành 4, thành
8, thành 16, thành 32, thành 64,
thành 2n
khúc chặng :
XÉT NÉT
6 QÚA TRÌNH
THÁI
CỰC LƯỠNG PHÂN
QÚA
TRÌNH I : Thái cực lưỡng
phân lần một sanh vòng số 1 chia
mặt Thái cực thành vòng hai nửa
âm dương gọi là vòng LƯƠNG
NGHI. Dương nghi
chiếm cứ bên trái Thái cực (
theo qui luật dương tả
), Âm
nghi
chiếm cứ bên phải Thái cực (
theo qui luật âm hữu
). Dương nghi gốc tại Bắc, sang
Đông rối tiến lên Nam, trãi cung
độ 180. Âm nghi gốc ở Nam, sang
Tây rồi tiến xuống Bắc, trãi
cung độ 180.
QÚATRÌNH II : Thái cực
lưỡng phân lần hai sanh hai vòng
số
1,2 chia mặt Thái cực làm 4 khúc chặng, mỗi
khúc chặng trãi cung độ 90.
Giá trị âm dương trên hai vòng
liên tiếp [ 1-2 ] tại mỗi khúc chặng thành tượng.
Có 4 khúc chặng là TỨ TƯỢNG.
@/ Cung độ
90 miền Đông Bắc : dương tăng,
âm thiếu dần nên chi nói Đông
Bắc thiếu âm
.
@/ Cung độ 90 miền Đông Nam :
dương thịnh thái đến cực đại, âm
thiếu dần đến tiêu nên chi nói
Đông Nam thái dương
.
@/ Cung độ 90 miền Tây Nam
: âm tăng, dương thiếu dần nên
chi nói Tây Nam thiếu dương
. @/ Cung độ 90 miền Tây Bắc :
âm thái thịnh đến cực đại, dương
thiếu dần đến tiêu nên chi nói
Tây Bắc thái âm
.
QÚA
TRÌNH III : Thái cực
lưỡng phân lần ba sinh ba vòng
liên tiếp [123] chia mặt Thái
cực thành 8 khúc
chặng, mỗi khúc chặng trãi cung
độ 45.
Giá trị âm dương trên 3 vòng
liên tiếp [123] tại mỗi khúc chặng thành quái
có 8 khúc chặng là bát quái Kiền Đoài Ly Chấn Tốn Khảm Cấn
Khôn.
@/ Chấn
quái
sinh tại hạ Thiếu âm ( tức
bắc đông bắc ). @/ Ly
quái
sinh tại thượng Thiếu âm (
tức dông đông bắc ). So sánh
định lượng âm dương giữa Chấn &
Ly thi nơi chấn dương nhỏ
hơn Ly, nơi Ly âm nhỏ hơn chấn.
@/ Đoài quái
sinh tại hạ Thái dương ( tức
đông đông nam ).@/ Kiền quái
sinh tại thượng Thái dương ( tức
nam đông nam ). So sánh định
lượng âm dương giữa Kiền & Đoài
thì nơi Kiền dương to lớn hơn
Đoài, nơi Đoài âm nhiều lần hơn
Kiền. @/ Tốn quái
sinh tại thương Thiếu dương (
tức nam tây nam ). @/ Khảm
quái
sinh tại hạ Thiếu dương ( tức
tây tây nam ). So sánh định
lượng âm dương giữa Tốn & Khảm
thì nơi Tốn dương nhiều hơn
Khảm, nơi Khảm âm lớn hơn Tốn.
@/ Cấn quái
sinh tại thượng Thái âm (
tức tây tây bắc ). @/ Khôn
quái
sinh tại hạ Thái âm ( tức bắc
tây bắc ). So sánh định lượng âm
dương giữa Cấn & Khôn thi nơi
Khôn âm to lớn hơn Cấn, nơi Cấn
dương nhiều lần hơn Khôn.
Tại
đây cần định nghĩa
thế
nào là tượng, thế nào là quái
TƯỢNG
là ' giá trị âm dương trên hai vòng
liên tiếp tại mỗi khúc chặng
'. QUÁI là '
gía trị âm dương trên ba vòng
liên tiếp tại mỗi khúc chặng
'.
Vậy theo định nghĩa "QUÁI" thì âm dương trên ba
vòng liên tiếp [123]
tại mỗi khúc chặng thành quái,
âm dương trên ba vòng liên tiếp
[234] tại mỗi khúc
chặng thành quái, âm dương trên
ba vòng liên tiếp [345]
tại mội khúc chặng thành quái,
âm dương trên ba vòng liên tiếp
[456] tai mỗi khúc
chặng thành quái. Vậy là với 6
vòng âm dương cho ra 4
TẦNG QUÁI :
QÚA
TRÌNH IV : Thái cực lưỡng
phân lần bốn sinh 4 vóng
[1234] chia mặt vòng Thái cực
làm 16 khúc chặng. Theo
định nghĩa "QÚAI" thì âm dương
trên 3 vòng liên tiếptại
mỗi khúc chặng thành quái thì ba
vòng liên tiếp [234] có
16 quái.
QÚA
TRÌNH V : Thái cực lưỡng
phân lần năm sinh 5 vòng
[12345] chia mặt Thái cực
tlàm 32 khúc chặng. Ba
vòng liên tiếp [345]
cho ra 32 quái.
QÚA TRÌNH
VI : Thái cực lưỡng phân lần sáu
sinh 6 vòng [12356] chia
mặt Thái cực làm 64 khúc
chặng. Ba vòng liên tiếp
[456] cho ra 64 quái.