Nguyên K
tháng 6 một ngàn 986

NGÕ

Nguyên nhân tôi viết tập này từ Nhạc Sĩ Lê Yên mà tôi có được cảm hứng. Chuyện đơn giản và dễ dãi như Kiền Khôn nhịp nhịp : vạn sự vạn vật trong đó có giống người sanh ra không đòi hỏi năng khiếu kỹ thuật.

Một chiều từ Sài Gòn về qua ngỏ nhà người em có cụ gìa ánh mắt chào tôi thân thiết, tôi biết em tôi đã kể chuyện về anh. Trực giác cho tôi tín hiệu con người chơn chất có hồn. Tôi đáp lại bằng nụ cười và ánh mắt. Nhạc sĩ Lê Yên em tôi giới thiệu. Tôi siết chặt tay người bỗng nhớ về xa xưa một thuở hùng anh  dũng sĩ đã về vó ngựa nay đâu ? Lê Yên sâu mắt nhìn tôi, vầng trán phong sương in dấu công sự chiến hào.

Đêm ấy tôi cùng người suốt sáng . . . chuyện âm nhạc đó đây. Lê Yên đi nhiều nơi, tôi chưa hết đất Nghĩa Bình. Nhạc phương Tây tôi qua loa đại khái, dân nhạc nước nhà vỏ vẻ lý con sáo qụa kêu, cung thương giốc chủy vũ, hò xự xang xê cống phong phanh, bầu cò nguyệt tranh mắt thấy chưa mó tay vào. Tôi nói với Lê Yên như vậy. Lấy chân chính nghệ sĩ tôi nói với Lê Yên như vậy.

Tôi ru người khúc hát, tiếng hát từ tim tôi rung động đã từ bao ngày tôi ấp ủ viết ra. Thời gian trôi ngừng lại. Căn phòng chật ních cảm thông. Nơi đây và đâu đấy trên mọi miền Việt Nam biết bao người khe khẽ. Những symphony, sonata chim bồ câu hoảng hốt bay. Một ống trúc giản đơn, âm ba gọi cuốc hàng đàng. Âm luật ngũ cung đó, sóng ly tâm trãi rộng, uốn lượn thành những nỗi mân mê. Để âm thanh không mũi nhọn đinh vít : cấu trúc đàn mang dáng nguyệt cầu cong, với kỹ thuật âm dương dùng nhấn nháy, tiếng chuông chùa echo vọng từ nghìn xưa.

Hỏi làm sao không là Khoa học : một tiếng chuông, một khích động thành giai điệu bâng khuâng. Với ai kia phải Sol – La – Si mới đủ, mãi ngàn sau lịch sử ghi đời. << Ba mươi năm nghiên cứu >> - lời Lê Yên thỏ thẻ. Tôi hỏi << lấy cái gì nghiên cứu dân ca >> rồi chỉ đường << vào Kinh Dịch, mở sách ra khai quật được ngũ âm >>. Lê Yên thực thà hỏi tôi cung bậc xứ Chàm, Tôi đáp Vũ. Nhạc sĩ đứng lên cầm tay tôi giặc giặc, mắt ngời lên như vừa lọt ánh sao. Tôi khóai chí vì lời nói đại, mà thực ra có điện tính trong đầu. Lê Yên xin tôi tiếp Vũ gì mới được. Tôi rằng có Giốc cọng vào trong. Lại lần nữa Lê Yên thích thú, từ lúc đầu gặp gỡ giờ thấy nét trẻ trung. Nhạc sĩ kéo tôi xuống ghế, trịnh trọng yêu cầu gỉai thích làm sao. Tôi bình thường vốn nhiều lời nhiều lẽ, biết trong ông điều nghi vấn bao năm, đã hình lên mà không ai đồng chí, phút vào Trung bỗng gặp bạn tri âm Tôi lý họa << giang san Chàm dài theo biển cả, nước mênh mang gió sóng trổi âm ba. Địa dư đó, giai điệu hình thành từ đó, tâm hồn người mô thức cũng từ đó tư duy. Vũ là thủy, là âm nhu mềm mại, là mát trong, là u uẩn lúc chùng tâm  là ũy mị uẩn u lòng lẩn thẩn, là cương cường như ngọn sóng trào dâng. Lúc chất ngất đọt cây rừng ngút ngát. Đá núi dựng chập chùng, hang sâu ghềnh thác. Tiếng bộng cậy, vượn hú hùm gầm. Air man dại rú rừng là Mộc, được nước nôi thành âm điệu Chàm ca >>. Tôi cao hứng một hơi dài như vậy. Ruột gan đâu cứ mãi mãi trào ra. Thực mà nói là tôi nói đại nói theo con tàu, nói theo xe chạy mỗi bận vào ra : mắt thu hình, cảm giác nhận, bộ nhớ ghi . . . Bỗng gặp Lê Yên nhấn nút : băng ký ức quay, loa phóng thanh khuyếch đại, cảm hứng tràn tôi chép luật ngũ âm.

Một thời đã yêu

đã thích đã say sưa

NGỰA PHI ĐƯỜNG XA

 Bỗng tình cờ gặp Le Yên nên rất hứng